<< vorige artikel • alle artikelen • volgende artikel >>
Week 25 – REUZENBERENKLAUW
Heracleum mantegazzianum
De plant bloeit prachtig, met grote witte schermbloemen, maar een ernstige waarschuwing is op z’n plaats!
De reuzenberenklauw is een tweejarige plant, maar kan ook meerjarig zijn en behoort tot de schermbloemenfamilie (Apiaceae). Het is een in de Benelux als exoot voorkomende plant uit Zuidwest-Azië. In de 19e eeuw is de soort als tuinplant in Europa geïntroduceerd.
De plant heeft klauwvormige bladeren. Desondanks zou de plant niet haar naam hieraan te danken hebben, maar aan het feit dat het ernstige brandwonden kan veroorzaken, waarna je eruit ziet alsof je door een beer bent aangevallen.
De reuzenberenklauw is nauw verwant aan de gewone berenklauw, maar veel groter en ‘gevaarlijker’. Een nog veel sterker gelijkende verwante soort is de Perzische berenklauw.
De reuzenberenklauw kan, afhankelijk van de groeiplaats, in de lente in een paar maanden tijd uitgroeien tot een hoogte van 4 meter. Afhankelijk van de groeiplaats zullen de zaailingen na een of meerdere jaren de bloeifase bereiken. Het eerste jaar blijft de plant laag (zo’n 50 cm), het jaar erop is hij meestal volgroeid, en bloeit van juni tot augustus met een variabel aantal schermen vol witte bloemetjes. Na gebloeid te hebben sterft de plant af. De plant houdt van verstoorde, voedselrijke grond.
Het gewas is vooral te vinden langs wegen en op plaatsen die niet begraasd of bewerkt worden. De reuzenberenklauw wordt anno 2010 steeds vaker in verstedelijkt gebied aangetroffen en, mede om de schadelijke werking van het sap van deze plant op huid en ogen, in toenemende mate als een probleem ervaren.
Ook omdat de reuzenberenklauw zo kiemkrachtig is en met zijn bladeren al het licht voor andere planten wegneemt, wordt de soort beschouwd als een onkruid. In gebieden die niet begraasd worden, drukt de invasieve soort alle andere planten weg. Daar komt bij dat hij in de Benelux naast grote grazers en schapen (zijn er dol op) geen natuurlijke belagers kent. In de landen waar de plant oorspronkelijk vandaan komt blijkt een combinatie van een soort aaltje en een soort kever de plant onder controle te houden. Het aaltje belaagt de wortels van de plant, de kever de bovengrondse delen. In Nederland wordt soms een bepaalde schimmel toegepast. De planten moeten er in het voorjaar mee worden behandeld. Anderhalf jaar later is de reuzenberenklauw ter plaatse verdwenen.
Waarschuwing
De reuzenberenklauw is niet giftig, althans in vergelijking met bijvoorbeeld monnikskap of taxus, maar wel gevaarlijk. Het sap van de plant, dat zich vooral in de steel bevindt en via de brandharen wordt afgegeven, bevat namelijk een stof die de mensenhuid en slijmvliezen (ogen, lippen, mond) overgevoelig maakt voor UV-licht. (Dit geldt overigens ook voor honden!) Deze zogeheten furocoumarine, een vluchtige olie die uit een groep chemische verbindingen bestaat, worden door sommige planten aangemaakt om zich te beschermen tegen insectenvraat. Dit maakt de berenklauw fototoxisch, dat wil zeggen dat na contact met het sap, bij blootstelling aan zonlicht, na zo’n 24 uur rode jeukende vlekken kunnen ontstaan, waaruit zwelling en blaarvorming volgen. Je voelt en merkt dus niet direct de gevolgen van de aanraking, zoals bij brandnetels, maar die openbaren zich pas later. Het letsel kan eruitzien als (2e of 3e graads!) brandwonden en pijnlijke ontstekingen veroorzaken. Het kan twee weken duren voordat het genezen is, waarna er bruinverkleuring kan optreden en het lelijke littekens kan nalaten. Wanneer het sap in de ogen komt, kan dit tot blindheid leiden. Ook blijkt het sap kankerverwekkend te zijn.
Je moet dus contact met het plantensap te allen tijde proberen te voorkomen. Mocht het per ongeluk toch gebeurd zijn, doe dan het volgende:
• Spoel de huid onmiddellijk overvloedig met koud water.
• Vermijd de zon gedurende een week.
• Ga naar de huidarts als er huidletsel te zien is.
• Is het sap van de berenklauw in je ogen gekomen, raadpleeg dan direct een arts.
• Is het sap in de mond terechtgekomen, ga dan onmiddellijk naar de spoedeisende hulp.
——
Deze tekst is geschreven door een vrijwilliger van Gezond Natuur Wandelen.
——
——
Deze tekst is geschreven door een vrijwilliger van Gezond Natuur Wandelen.
——
Tags bij dit artikel:
